Nederland loopt voorop; flinke verschillen tussen Europese landen bij invoering MiCAR

We mogen als Nederlanders weer een beetje trots zijn, want op cryptogebied lopen we voorop in Europa! Compliance-specialist Mauro Halve deed onderzoek hoe het er voor staat met de MiCAR-aanvragen in Europa en vertelt ons daar in deze aflevering alles over. Waar loopt het geolied en waar is het chaos? 

Europese wetgeving voor cryptobedrijven

De nieuwe regelgeving, vooral MiCAR, wordt gezien als een stap naar professionalisering van de cryptosector. Het belangrijkste doel van MiCAR is het beschermen van consumenten en beleggers. Met een Europese vergunning kun je als Nederlands cryptobedrijf in de gehele EU actief zijn. Meer weten over wat Markets in Crypto-Assets Regulation (MiCAR), TFR (Transfer of Funds Regulation, beter bekend als de Travel Rule) en DORA (Digital Operational Resilience Act) zijn en wat het voor de markt en beleggers gaat betekenen, luister dan de podcast met Mauro Halve over MiCAR.

Europese verschillen in implementatie

Ondanks het doel van MiCAR om een uniform regelgevingskader te creëren, zijn er (in aanloop) verschillen tussen EU-lidstaten, zo blijkt uit onderzoek van Mauro:

• Overgangsperiodes: Dit is de periode waarin bestaande cryptobedrijven actief mogen blijven, zonder dat zij nog beschikken over een goedgekeurde vergunning. Deze variëren van 6 maanden in Nederland tot 18 maanden in landen als Frankrijk en Malta.
• Toezichtkosten: Er zijn verschillen in hoe deze kosten worden verdeeld tussen de sector en de overheid. In Nederland draaien sectoren op voor hun toezichtkosten, maar in andere landen wordt soms meer dan de helft van de kosten door de overheid bekostigd.
• Taalvereisten: Sommige landen vereisen dat aanvragen in de lokale taal worden ingediend, wat deze landen minder aantrekkelijk maakt voor internationale partijen.

In Nederland is de AFM nu toezichthouder. In de podcast benadrukken Mauro en co-host Bert Slagter dat de cryptobedrijven in Nederland overwegend positief gesproken wordt over de toezichthouder. De AFM wordt beschreven als constructief, transparant en streng maar rechtvaardig. Men is te spreken over hun snelle en duidelijke communicatie en de keuze voor het aanbieden van pre-scans voor bedrijven. De AFM wordt gezien als een van de meest vooruitstrevende toezichthouders in Europa, wat blijkt uit het feit dat de eerste vier MCA-vergunningen in Nederland zijn verleend.

In andere landen is men nog wat minder voortvarend. Zo is in België en Portugal nog geen duidelijkheid over wie de toezichthouder zal worden of hoe de overgangsperiode eruit zal zien. Bij onze oosterburen heeft de implementatie van MiCAR aanzienlijke vertraging opgelopen, veroorzaakt door de val van het kabinet. De implementatiewet voor MiCAR is pas zeer recent, minder dan een maand geleden, ondertekend.

Vergunning-shoppen is er niet bij

Deze verschillen leiden tot een complex landschap waarin cryptobedrijven strategische keuzes moeten maken over waar ze hun MiCAR-vergunning aanvragen.

Bedrijven mogen echter niet zomaar een Europees land kiezen om hun MiCAR-vergunningsaanvraag in te dienen. Een belangrijke voorwaarde hierbij is het concept van 'substance', oftewel de daadwerkelijke aanwezigheid en activiteiten van het bedrijf in het betreffende land. Verschillende EU-lidstaten hanteren uiteenlopende eisen wat betreft substance. Zo heeft Frankrijk relatief zware substance-eisen, waarbij bedrijven met minimaal 15 medewerkers fysiek aanwezig moeten zijn in het land. Naast personeel kunnen substance-eisen ook betrekking hebben op het hebben van een kantoor, een compliance-afdeling en minimaal een bestuurder in het land van aanvraag. Daarnaast geldt de overgangsperiode ook enkel in de landen waar je al een lokale registratie hebt gehaald. Deze vereisten zijn bedoeld om te voorkomen dat bedrijven simpelweg 'shoppen' voor de gunstigste regelgeving zonder daadwerkelijk gevestigd te zijn in het land waar ze hun vergunning aanvragen.

Bijna alle MiCAR-vergunningen komen uit Nederland

Tot nu toe zijn er vijf MiCAR-vergunningen verleend, waaronder vier in Nederland:

1. Bitstaete: Voor vermogensbeheer zonder custody.
2. ZBD: Actief in de gaming sector voor betalingen middels het Lightning Network.
3. Moonpay: Een grote internationale betaaldienstverlener en wisseldienst.
4. Hidden Road: Een prime-brokerage. De eerste notificatie, gebaseerd op hun bestaande MiFID-vergunning.
5. Deutsche Börse: Vergelijkbaar met Hidden Road.

Op basis van openbare data en zijn spreekwoordelijke Rolodex heeft Mauro de som opgemaakt van cryptopartijen en de landen waarin hij verwacht dat de grote bedrijven de vergunningsaanvraag voor MiCAR doen:

Nederland:

• Amdax
• Bitonic
• Bitvavo
• Bybit
• Coinmerce

Ierland:

• Coinbase

Frankrijk:

• Binance
• Swissborg
• Kraken

Luxemburg:

• Bitstamp

Malta:

• OKX
• Gemini
• Kucoin

Litouwen:

• Huobi
• Bitget

Nog onbekend is waar Bitfinex en crypto.com hun aanvraag zullen doen. De laatste heeft een Europees hoofdkantoor in Frankrijk, maar ook kantoren in de populaire landen Ierland en Malta.

Er zijn ook een aantal 'schijn'-vergunningen in de media voorbij gekomen. Socios kwam in het nieuws met een MiCAR-licentie, maar dit is een klasse 3 VFA-licentie behaald in Malta. Dit is vergelijkbaar met wat wij hier kennen als een DNB-registratie. Crypto.com maakte daarnaast zelf bekend een 'principle MiCAR-license' te hebben, maar MiCAR kent dat überhaupt niet.