In het overgrote deel van de wereld zijn geldsystemen onderhevig aan instabiliteit, ingegeven door manipulatie of zelfs repressie door overheden. Valuta staan onder hoge druk, waardoor de bevolking wordt geconfronteerd met (hyper)inflatie of met een kwetsbare afhankelijkheid van de dollarhegemonie. Hier in het westen wanen we onszelf veilig voor zulke taferelen. We behoren tot de schamele 13% van de wereldbevolking die al geruime tijd in een relatief stabiel geldsysteem verkeert. Dat maakt dat ons perspectief op gezond geld – ongevoelig voor beïnvloeding van overheidswege – niet sterk ontwikkeld is. In deze tijd zouden we juist die eigenschap van bitcoin moeten waarderen, zoals dat in andere delen van de wereld al veel meer gebeurt. Bitcoin is freedom money: vermogen dat altijd en overal kan worden meegenomen, zonder inmenging of controle van centrale instanties.

Van huis en haard verdreven 

Een trieste illustratie van deze stelling zien we in de oorlog in Oekraïne, waar miljoenen mensen op de vlucht zijn geslagen. Van het ene op het andere moment moesten zij huis en haard verlaten, slechts bepakt met wat zij konden dragen. De toegang tot hun huizen, hun spullen, hun geld: ineens was alles onzeker. Hun bezittingen bleven achter in verweesde woningen en werden niet zelden door plunderaars meegenomen of verhandeld. Zowel de Russische roebel als de Oekraïense grivna liep ernstige averij op, en als er al tijd was om geld op te nemen, is het nog maar de vraag wat je met zo’n bundeltje grivna kunt kopen als je in Polen of een ander gastland belandt. Niet zo vreemd dus, dat relatief veel Oekraïners in de laatste maanden bitcoin hebben aangeschaft. Zolang zij hun veiligheidssleutels veilig hebben gesteld, houden zij toegang tot hun vermogen, waar zij zich ook bevinden.  

Zure vruchten 

Wat voor individuen geldt, gaat ook op voor landen en economieën. In de afgelopen decennia hebben verschillende landen met zogenoemde ‘failing currencies’ hun toevlucht genomen tot de dollar en deze als eigen munt geadopteerd. Wanneer nu de Amerikaanse centrale bank besluit tot een aanpassing, bijvoorbeeld om de eigen economie te stimuleren, dan plukken andere (en vaak armere) dollarlanden daar enkel de zure vruchten van. Zij bekostigen in feite het beleid van een buitenlandse overheid zonder dat zij profiteren van de beoogde positieve effecten. Als bescherming tegen deze willekeur sorteren landen die gebukt gaan onder de dollarhegemonie steeds vaker en sneller voor op andere perspectieven. Zij verlangen naar een onafhankelijk geldsysteem, moe van de financiële uitputtingsslag die hun economie gegijzeld houdt.

Misplaatst vertrouwen 

Bitcoin kent niet zo’n eigenaar die dreigend met zijn hand boven de knop zweeft en zal deze ook nooit kennen, omdat de autonomie in zijn werking besloten ligt. In een wereld waarin geldbezit steeds minder zeker is, is bitcoin als cash. Zodra je het in jouw digitale hand houdt, is en blijft het van jou, onbereikbaar voor inmenging van buitenaf. In het westen achten we dat niet eens zo bijzonder, zoveel fiducie als wij hebben in onze rechtstaat en in ons democratisch bestel. Vanuit die bevoorrechte positie denken we nog steeds dat onze vrijheid nooit onder vuur zal komen te liggen, maar in realiteit ligt ons geldsysteem al veel meer aan banden dan wij denken. Ons geld is noch vrij, noch waardevast. Vanuit dat besef verdient bitcoin op z’n minst meer waardering, zeker nu ons blinde vertrouwen in de toekomst aan het wankelen is gebracht.