Goedkeuring Bitcoin ETF markeert einde van tienerjaren

Begin dit jaar was het dan eindelijk zover. SEC, de Amerikaanse toezichthouder, heeft na lang afhouden de eerste 12 Amerikaanse Bitcoin ETF’s goedgekeurd. Dit is het einde van ruim tien jaar ‘puberen’. In dit artikel vertel ik over de reis die bitcoin heeft afgelegd om hier te komen.

Eerste aanvraagt stamt uit 2013

De eerste aanvraag voor een Bitcoin voor een Bitcoin (BTC) exchange-traded fund (ETF) stamt uit juli 2013, van de hand van de Winklevoss-broers (bekend van de oprichting van Facebook). Deze aanvraag werd uiteindelijk afgewezen - ondanks meerdere malen opnieuw indienen van de aanvraag - maar dient nu als ankerpunt om terug te kijken hoe de industrie sindsdien is veranderd en volwassen geworden.

In 2013 was het sentiment heel anders dan nu. Op Wall Street werd het voorstel van de Winklevoss-tweeling met scepsis bekeken. Bitcoin zou nog niet volwassen genoeg zijn als activaklasse. Uiteindelijk wees de SEC de ETF-aanvraag van de Winklevoss tweeling in 2017 af, met als argument “het hoge risico op fraude en marktmanipulatie”.

Grayscale

In dezelfde tijd werd het Grayscale Bitcoin Trust (GBTC) opgericht door Grayscale Investments, als een manier om beleggers blootstelling te bieden aan Bitcoin via een traditioneel investeringsvehikel. Dit maakte GBTC het eerste publiekelijk verhandelde Bitcoin-investeringsproduct in de Verenigde Staten.

GBTC bood zo een geschikte manier voor institutionele en traditionele beleggers om te investeren in Bitcoin. GBTC werkt als een gesloten fonds, wat betekent dat het een vast aantal aandelen uitgeeft. Deze aandelen worden verhandeld op de over-the-counter (OTC) markt, waardoor beleggers ze via traditionele beleggings- en handelsaccounts kunnen kopen en verkopen.

In tegenstelling tot een ETF heeft Grayscale’s fonds geen mechanisme waarmee de aangekochte aandelen ingewisseld kunnen worden voor de bitcoin die Grayscale in de kluis heeft liggen. Dat heeft tot gevolg dat de prijs van zo’n GBTC-aandeel afwijkt van het onderliggende goed. De investeerder betaalt dan een meerprijs (premium) of een korting (discount). In de bearmarkt liep de korting op tot bijna 50 procent.

Vanwege deze prijsverschillen, die sterk kunnen fluctueren, vervult GBTC zijn rol als alternatief voor een spot ETF niet goed. Zo’n fonds is veel eenvoudiger en transparanter. Koopt iemand een aandeel? Dan wordt er op de achtergrond bitcoin aangekocht. Worden er aandelen verkocht? Dan worden ook de onderliggende bitcoin van de hand gedaan. Zo houdt een spot ETF gelijke tred met de actuele prijs van bitcoin. En dat is precies wat investeerders willen: blootstelling aan de prijs van bitcoin, en niet aan de inefficiënties en randzaken die andere fondstypen met zich meebrengen.

Dat aandelen niet voor bitcoin ingewisseld kan worden zorgt bij steeds meer beleggers voor onvree. In 2021 dient Grayscale een verzoek in bij de SEC om haar fonds om te zetten in een Bitcoin spot ETF. De onvree loopt uiteindelijk dusdanig hoog op, dat een activistische groep beleggers startte met de voorbereiding van een coup.

2021: De lancering van de Bitcoin Futures ETF

In 2021 gebeurt er nog iets significants. De eerste Bitcoin Futures ETF wordt gelanceerd in de VS. Bitcoin futures ETF’s geven beleggers toegang tot investeren in bitcoin via traditionele financiële markten. De handel in futures vindt alleen plaats op gereguleerde beurzen, en daarom zou een ETF die futures aan- en verkoopt “betere bescherming aan investeerders kunnen bieden”. Futures niet zijn gebaseerd op ‘echte’ bitcoin en is in feit een afgeleid product. Bitcoin Futures zijn relatief duur en volgen de bitcoinkoers niet zo nauwkeurig. Leuk, maar nog steeds geen oplossing voor de belegger die simpelweg de bitcoinprijs wil volgen. Dat doet een futures ETF weliswaar beter dan het fonds van Grayscale, maar nog steeds met sterk wisselende resultaten.

Spot Bitcoin kopen op de beurs in Europa

Een van de eerste Bitcoin ETN's die beschikbaar kwam voor Europese beleggers was de Bitcoin Tracker One, gelanceerd door het Zweedse bedrijf XBT Provider in 2015. Deze ETN werd verhandeld op de Nasdaq Stockholm beurs en bood beleggers een eenvoudige en toegankelijke manier om te investeren in Bitcoin met traditionele valuta zoals de Zweedse kroon of de euro.

Een ETN is vergelijkbaar met een Exchange-Traded Product (ETP) in die zin dat het een beursgenoteerd product is, maar in plaats van een fonds dat direct investeert in de onderliggende activa, is een ETN een ongedekte schuldnoot uitgegeven door een financiële instelling.

Sindsdien zijn er meerdere andere Bitcoin ETN's gelanceerd op Europese beurzen. Deze producten worden gereguleerd door Europese financiële toezichthouders, wat een bepaald niveau van zekerheid en bescherming biedt aan beleggers. De ETN’s kregen in 2023 een boost toen de grote Amerikaanse vermogensbeheerder VanEck een Bitcoin ETN lanceerde aan de Deutsche Börse Xetra. In een podcast voor Een Nieuwe Koers interviewde ik Martijn Rozemuller, CEO van VanEck Europe over de crypto ETN’s. In dat interview legt hij onder andere uit waarom we in Europa ETN’s hebben in plaats van ETF’s, en duidt hij het belang van een Amerikaanse spot ETF.

Een juridische overwinning als katalysator

Maar er komt halverwege 2023 voor het eerst schot in de zaak. Deze beweging begon met een juridische overwinning voor Grayscale tegen de SEC. Grayscale had die zaak aangespannen omdat de SEC de aanvraag voor het omzetten van het fonds naar een ETF had tegengehouden. De rechtbank beoordeelde het gedrag van de SEC als “willekeurig en ongegrond”. Daarnaast heeft “de toezichthouder niet uitgelegd waarom ze anders omging met [de taxatie van] vergelijkbare producten”. Daarmee wijzen de magistraten op de futures ETF’s die van de SEC groen licht kregen. De toezichthouder kon niet duidelijk maken waarom de aanvraag van Grayscale daar niet “wezenlijk vergelijkbaar” mee was. Een pijnlijke nederlaag voor de toezichthouder, die gedwongen wordt om het verzoek van Grayscale opnieuw te beoordelen.

De lopende aanvragen wachten nu op een beslissing. Tot dusver koos de SEC steeds voor uitstel, en dat kan ze tot het voorjaar van 2024 blijven doen. Maar er is een grote kans dat ze daar niet op wacht. ETF-watchers van Bloomberg denken dat de spot bitcoin ETF er nu echt gaat komen: na de klinkende overwinning van Grayscale heeft de SEC “weinig bewegingsruimte meer over”. Clayton, die samen met Morehead in het Bloomberg-panel zat, is het daarmee eens: “de goedkeuring van een spot bitcoin ETF is onvermijdelijk”.

Dat werd nog maar eens bevestigd door het feit dat de SEC er voor koos om niet in beroep te gaan tegen de uitspraak. Aanleiding voor de ETF-watchers van Bloomberg om hun verwachtingspercentages aanzienlijk te verhogen, met een 95% kans op goedkeuring in 2024. Deze optimistische kijk werd versterkt door voormalig SEC-voorzitter Jay Clayton, die de onvermijdelijke goedkeuring van een spot Bitcoin ETF bevestigde.

Het belang van de bitcoin spot ETF

We horen vaak de vraag waarom die ETF nu zo belangrijk is. Men kan in de VS toch al op allerlei manieren bitcoin kopen? Dat klopt, en toch is de verwachting dat een spot-ETF in de grootste financiële markt ter wereld grensverleggend is. Daarvoor zien we volgende argumenten:

• BlackRock iShares is een vertrouwd merk. Een stamp of approval. Een kwaliteitskeurmerk.
• Een ETF komt in allerlei systemen en platforms beschikbaar waar mensen al een account hebben, maar ook waar financieel adviseurs namens klanten of samen met klanten vermogen beheren.
• Een ETF kan belastingvriendelijk worden aangehouden in een afgeschermd pensioen-account.
• Een ETF kan worden gebruikt als onderpand voor leningen.
• Een ETF heeft de potentie om heel efficiënt zijn. Denk aan lage spread, lage beheerskosten en hoge liquiditeit.

Eric Balchunas, ETF-specialist bij Bloomberg, gaf ook antwoord op de vraag waarom iemand een ETF zou willen in plaats van zelf bitcoin kopen. Zijn antwoord: “In één woord: gemak”.

Het narratief verandert

Naar mate de bitcoin ETF dichterbij komt, spreken steeds meer grootheden uit de traditionele financiële wereld zich uit over bitcoin. Zo sprak een van ’s werelds meest succesvolle beleggers lovende woorden over bitcoin. In een interview vertelt de 70-jarige multimiljardair Stanley Druckenmiller over zijn verhouding met het “digitale goud”: “Jonge mensen beschouwen bitcoin als goed oppotmiddel. Het is een merk. Ik vind het leuk. Ik heb het nu niet, maar ik zou het wel moeten bezitten.” Druckenmillers gesprekspartner, hedgefondsmanager Paul Tudor Jones, spreekt overigens al jaren positief over bitcoin.

De meest prominente is de CEO van BlackRock, Larry Fink. Daar waar hij in het verleden erg kritisch was, classificeert hij bitcoin nu als veilige haven: “De prijsstijging van afgelopen weken is een vlucht naar kwaliteit.” Deze analyse van wordt gedeeld door Mohamed El-Erian, die als hoofdeconoom verbonden is aan Allianz, een van de grootste vermogensbeheerders ter wereld. In gesprek met CNBC noemt hij bitcoin “een toevluchtsoord voor mensen die hun vertrouwen in staatsobligaties verliezen”. Ook BNR besteedt hier aandacht aan: crypto wordt steeds meer mainstream.

De lancering van de bitcoin Spot ETF & de impact op de markt

Woensdagavond 10 januari 2024 maakte de Amerikaanse Securities and Exchange Commission (SEC) bekend goedkeuring te geven aan 11 spot bitcoin ETF’s. Deze langverwachte beslissing markeert een belangrijke mijlpaal in de erkenning en adoptie van cryptoactiva en leidde afgelopen uren tot de nodige prijsbewegingen.

De goedkeuring door de Amerikaanse toezichthouder laat zien dat de autoriteiten bitcoin serieus nemen. Het is een teken van volwassenheid van de cryptomarkt en signaal dat bitcoin en cryptoactiva worden erkend als zelfstandige assetklasse.

Daarnaast maken de spot bitcoin ETF’s het veel toegankelijker voor beleggers om te investeren in bitcoin en trekken ze een zeer breed publiek aan. Veelgebruikte traditionele brokers kunnen nu directe blootstelling verschaffen aan bitcoin en de ETF zelf kan ook weer onderdeel worden van andere fondsen.

Naast dat het bitcoin als asset legitimeert, levert de goedkeuring grote aandacht op. Verschillende grote fondsbeheerders hebben hun eerste campagnevideo’s al gepubliceerd waarin bitcoin centraal staat. Het is dan ook de verwachting dat 2024 een goed jaar voor crypto wordt.

Dit artikel werd eerder gepubliceerd op Banken.nl.